گروه جهاد و مقاومت مشرق - در سبزوار هم پایگاه مختلف بسیج در زمینه دیوارنویسی با طرح ها و شعارهای مختلف فعال بودند. شاید بتوان گفت که فعال ترین پایگاه های آن دهه در این زمینه پایگاه شهید صادقی در مسجد النبی و پایگاه شهید مختاری بود. همچنین واحد تبلیغات جنگ سپاه که اکثر نقاشان و خطاطان شهر را دور هم جمع کرده بود.
این روزها که عده ای از مسولین به دنبال ساماندهی سایتهای محلی به عنوان رسانههای شهر شدند بد نیست که فکری هم برای حفظ رسانههای مردمی سالهای انقلاب و جنگ بکنند. دیوارنویسی یکی از رسانههای مردم چه در سالهای مبارزه با شاه و یا چه در سالهای جنگ تحمیلی بود.
با شروع انقلاب اسلامی ایران، به دلیل نبود یک رسانه مردمی برای انتقال پیامها و آرمانها، انقلابیون در طول سالهای مبارزه با رژیم پهلوی از خط و نقاشی به صورت دیوار نویسی برای انتقال مفاهیم و پیامهای ایدئولوژیک استفاده کردند و به این ترتیب در انتخاب رسانه دست به ابتکار زدند. رسانه ای که توسط مردم انتخاب میشد و محتوای پیامها و شعارها نیز توسط مردم انتخاب میشد و حتی جامعه هدف و مخاطب این رسانه نیز خود مردم بودند.
پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران، گروههای مختلف سیاسی موافق و مخالف نظام اسلامی با توجه به تجربه سالهای قبل از پیروزی انقلاب و دوران مبارزه با رژیم پهلوی، از ظرفیت تأثیر گذار این رسانه برای ارتباط با بدنه مردم، بیان مواضع و دیدگاههای خود و در مواردی نیز برای درج شعار و مطالبی له یا علیه یکدیگر استفاده نمودند. در ادامه با حمله رژیم متجاوز بعث عراق به ایران اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی، با عزم ملت برای دفاع از دین و میهن، ظرفیت این رسانه مردمی در خدمت ترویج فرهنگ مقاومت و پایداری قرار گرفت و مانند دوران پرفراز و نشیب نهضت انقلاب اسلامی نقش قابل توجهی در آگاه سازی افکار عمومی ایفا کرد.
سالهای دهه شصت و دوران دفاع مقدس ملت ایران در مقابل دشمن متجاوز را میتوان به عنوان نقطه عطف در استفاده از دیوار نویسی به عنوان یک رسانه فراگیر مردمی برای انتقال مفاهیم فرهنگ پایداری و ترویج روحیه حماسی و اتحاد میان آحاد مختلف مردم ایران اسلامی در راستای حمایت از مقاومت در برابر دشمن و دفاع از نظام اسلامی نامید.
در آن سالها گروههای چندین نفره خودجوش مردمی، به صورت داوطلبانه در قالب نیروهای مردمی بسیج، در مساجد و یا دیگر مراکز فرهنگی گرد هم آمدند و هر کدام از هنرهای مختلف مانند: نقاشی، خطاطی، کلیشه سازی در این راستا بهره گرفتند. این گروهها عمدتاً تحت عنوان واحد تبلیغات در پایگاههای بسیج، فعالان های اصلی در حوزه دیوار نویسی در گوشه و کنار کشور بودند.
درج تصاویر و بیانات حضرت امام خمینی (ره) پیرامون انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، نقاشی و ساخت کلیشه از چهره شهدای جنگ تحمیلی، شعار نویسی در حمایت از مجاهدتهای یاران انقلاب و بر علیه توطئههای ضد انقلاب، درج اهداف و آرمانهای نهضت انقلاب اسلامی ایران، بیان دیدگاههای سیاسی- فرهنگی حکومت اسلامی و تلاش برای تغییر و محو آثار فرهنگ غربی بازمانده از دوران حکومت رژیم ستمشاهی پهلوی در رفتار و زندگی مردم در قالب استفاده از شعار، جملات کوتاه و نقاشی، از جمله پیامهایی بودند که در آن سالهای فراموش نشدنی و خاطره انگیز از سوی این گروههای مردمی هنرمند، با استفاده از ظرفیت این رسانه مردمی صورت گرفت.
در سبزوار هم پایگاه مختلف بسیج در زمینه دیوارنویسی با طرحها و شعارهای مختلف فعال بودند. شاید بتوان گفت که فعالترین پایگاه آن دهه در این زمینه پایگاه شهید صادقی در مسجد النبی و پایگاه شهید مختاری بود. همچنین واحد تبلیغات جنگ سپاه که اکثر نقاشان و خطاطان شهر را دور هم جمع کرده بود.
شاید بتوان مهمترین و بزرگترین کار دیوار نویسی آن سالها برشمرد که کار بچههای پایگاه شهید صادقی بود. طرح و ایده دهنده اصلی این دیوارنویسی شهید حمید دارینی بود که پیشنهاد داد شعار؛ تا بانگ الله اکبر بر تمام جهان طنین نیافکند مبارزه هست؛ را به سه زبان بر روی دیوار بنویسند. این دیوارنویسی آنقدر گل میکند که روزنامههای کشور در آن سال خبر این دیوار را پوشش میدهند. هنوز هم کمی از آثار این نوشتهها روی دیوار زندان وجود دارد.
اما آن سالها در اکثر دیوارهای که در محلهای پر رفت و آمد قرار داشتند شعارها و پیامهای درباره جنگ و انقلاب نوشته میشد. تعداد زیادی از این دیوارنویسیها به مرور زمان و یا با تخریب مکان متاسفانه از بین رفتهاند. تعداد خیلی کمی از این دیوار نویسی ها هنوز هست در معرض نابودی قرار دارد. این دیوارها بخشی از تاریخ مردم سبزوار است. نشانههایی از سالهای که سبزواریها پا به پای مردم سایر نقاط کشور انقلاب را همراهی کردند.
اما باید فکری به حال این دیوارها بشود تا حفظ بشود و به عنوان تاریخ برای نسلهای بعدی نگه داشته شود. چه خوب است که مسئولان اجرایی شهر فکری برای شناسنامه دار کردن این دیوارها و حفظ آنها به عنوان یک اثر تاریخی بکنند. هر چند که شنیدیم گویا روابط عمومی شهرداری سبزوار میخواهد اقداماتی برای حفظ این دیوارها بکند. امیدوارم در این ایام که مصادف با ایام پیروزی انقلاب اسلامی است خبرهای خوشی در این زمینه بشنویم.
* سلام سربدار